Koester de duisternis!
Duisternis is een van de oer kwaliteiten van de natuur, net als stilte en ruimte. Teveel aan (kunst)licht verstoort de natuur. Zonder licht is er weliswaar geen leven maar zonder duisternis is er geen rust.
Duisternis en de natuur: een belangrijk duo
Heerlijk en rustgevend om aan het einde van een drukke dag in de duisternis met mijn mountainbike een rondje door het bos te doen. Geuren zijn sterker, mijn zintuigen staan op scherp, de mij bekende kuiltjes en hobbeltjes in het pad neem ik met flair. Vleermuisjes steken af tegen de zwak verlichte hemel. Als mijn ogen zijn gewend, kun je ook in het donker best veel zien. Ik koester de duisternis.
Als de zon onder gaat, daalt de temperatuur en neemt de luchtvochtigheid toe. Dit is gunstig voor wormen, slakken, spinnen en insecten als nachtvlinders en sprinkhanen. Uilen, muizen en vleermuizen profiteren hier van. Zoogdieren als de egel, vos, das en het ree gaan ook daarom ’s nachts op pad naar dit voedsel. Meer dan 50 % van de dieren leeft ’s nachts dus laten we het donker, donker houden!
’s Nachts is de beste tijd om voedsel of een partner te zoeken. Bovendien vallen ze niet op voor vijanden. Wist je dat een vos zelfs een worm uit de grond kan horen kruipen? En een uil kan zijn prooi helemaal op het geluid te pakken krijgen.
Verlichting kan de biologische kalender van dieren en mensen verstoren. Dit dagelijkse ritme wordt deels gestuurd door licht en donker in onze omgeving. Vogels gaan eerder of later paren, nesten bouwen en beginnen aan de vogeltrek. Dit beïnvloedt de overlevingskansen van de soort. Tot slot worden veel dieren aangetrokken of juist afgestoten door licht. Dit zorgt voor versnippering van leefgebieden maar ook voor een grotere kans ten prooi te vallen aan roofdieren.
De natuur heeft duisternis nodig om te kunnen overleven, daarom: koester de duisternis!
Omdat natuur en duisternis een belangrijk duo zijn kan je de duisternis in veel natuurgebieden beleven. Juist ook na zonsondergang zijn de meeste gebieden opengesteld voor publiek. Zo is het Nationaal Park Lauwersmeer in 2016 door de International Dark Sky Associaton (IDA) officieel uitgeroepen tot Dark Sky Park. Een Dark Sky Park is een gebied waar het donker is, waar de duisternis behouden blijft en waar bezoekers ’s nachts welkom zijn om die duisternis te beleven en de sterrenhemel te zien. De benoeming voor het Lauwersmeer is bijzonder, omdat Nederland één van de landen is met de meeste lichtvervuiling ter wereld. Na de Boschplaat op Terschelling is dit het tweede Dark Sky Park van Nederland.
Annet de Jong, boswachter
